Có thể thấy, trong 30 năm qua, nông nghiệp Việt Nam đã có những bước tiến vượt bậc, phần lớn người nghèo sống ở nông thôn nhờ đó đã cải thiện đời sống, đưa Việt Nam trở thành một trong những nước có tỷ lệ xóa đói, giảm nghèo với tốc độ cao nhất trên thế giới. Thành quả này có được một phần nhờ vào quá trình công nghiệp hóa, hiện đại hóa nông nghiệp, nông thôn.
Công nghiệp hóa nông nghiệp là gì
Theo Wikipedia, Công nghiệp hóa nông nghiệp là quá trình biến đổi toàn diện sản xuất nông nghiệp theo hướng công nghiệp, bao gồm việc áp dụng các phương pháp chăn nuôi công nghiệp, cơ giới hóa nông nghiệp, hiện đại hóa quá trình canh tác và áp dụng các phương pháp canh tác hiện đại (thâm canh, tăng vụ, bón thúc…) Để tăng cường hiệu suất nông sản như gia súc, cá, gia cầm và cây trồng. Quá trình này cũng liên quan đến việc áp dụng khoa học công nghệ, khoa học kỹ thuật trong lĩnh vực nông nghiệp để nâng cao năng suất. Ngoài ra, công nghiệp hóa nông nghiệp cũng bao gồm các quy luật kinh tế như cung cầu, giá trị, cạnh tranh và các quy định pháp luật để đảm bảo hoạt động sản xuất nông nghiệp diễn ra theo quy định.
Cụ thể, hoạt động này bao gồm cải tiến máy móc sử dụng trong nông nghiệp và phương pháp canh tác. Nó cũng áp dụng công nghệ di truyền, kỹ thuật canh tác, hệ thống tưới tiêu, đê điều và chuồng trại nhằm đạt hiệu quả và hiệu suất kinh tế cao, mở rộng quy mô sản xuất, tìm kiếm và tạo ra các thị trường mới để tiêu thụ. Đồng thời, áp dụng các bằng sáng chế để bảo vệ thông tin di truyền và thương mại toàn cầu. Phương pháp này được phổ biến rộng rãi ở các nước phát triển trên toàn thế giới. Hầu hết các siêu thị cung cấp thịt, sữa, trứng, trái cây và rau quả đều sản xuất bằng cách sử dụng các phương pháp này.
Vai trò của công nghiệp hóa, hiện đại hóa nông nghiệp, nông thôn
Trong thời gian gần đây, trong bối cảnh quá trình toàn cầu hóa và hội nhập quốc tế, vai trò của nông nghiệp và nông thôn đã không chỉ giữ vững mà còn phát triển mạnh mẽ hơn. Sự phát triển mới này xuất phát từ xã hội công nghiệp và thành thị hiện đại. Bên cạnh những vai trò truyền thống, nông nghiệp và nông thôn còn đóng vai trò quan trọng trong việc đáp ứng những nhu cầu mới từ xã hội công nghiệp và nền văn minh công nghiệp, từ yêu cầu phát triển bền vững và đặt con người làm trung tâm của quá trình phát triển.
Bài học và kinh nghiệm từ các nước phát triển trong việc phát triển nông nghiệp và nông thôn có ý nghĩa quan trọng đối với Việt Nam và các nước đang phát triển khác. Tuy nhiên, việc thực hiện vai trò mới của nông nghiệp và nông thôn trong các nước đang phát triển là một quá trình lâu dài và phức tạp. Điều này bởi vì nông nghiệp hiện tại còn đang đối mặt với nhiều khó khăn và sự chênh lệch lớn giữa nông thôn và đô thị. Để thực hiện được điều này, việc công nghiệp hóa và hiện đại hóa nông nghiệp và nông thôn là một trong những nhiệm vụ quan trọng.
Có thể thấy, quá trình công nghiệp hóa và hiện đại hóa được coi là một quy luật phổ biến trong sự phát triển của các quốc gia. Công nghiệp hóa và hiện đại hóa nông nghiệp, nông thôn là một phần quan trọng trong quá trình này. Quá trình này có tầm ảnh hưởng sâu rộng đến kinh tế và xã hội, đặc biệt với những đặc thù của khu vực nông nghiệp và nông thôn. Thành công trong công nghiệp hóa và hiện đại hóa khu vực này sẽ tạo nền tảng và thúc đẩy tiến trình công nghiệp hóa và hiện đại hóa đất nước, trong khi sự trục trặc có thể gây ra những tác động tiêu cực về kinh tế, chính trị và xã hội.
Nhiều quốc gia trên thế giới, đặc biệt là các nước Đông Nam Á và Đông Á, đã rút ra bài học quan trọng từ cuộc khủng hoảng tài chính – tiền tệ năm 1997 – 1998 và cuộc khủng hoảng tài chính toàn cầu gần đây rằng nông nghiệp và nông thôn đóng vai trò quan trọng trong việc phát triển ổn định và cung cấp một nền tảng an toàn trong thời kỳ khủng hoảng. Điều này càng trở nên ý nghĩa hơn đối với Việt Nam khi có tới 70% dân số sinh sống ở vùng nông thôn này.
Mục tiêu của quá trình công nghiệp hóa và hiện đại hóa nông nghiệp, nông thôn trong thời đại ngày nay là chuyển đổi nông nghiệp và nông thôn từ trạng thái lạc hậu, phân tán, manh mún sang trạng thái công nghiệp và văn minh công nghiệp. Mục tiêu này nhằm nâng cao trình độ kỹ thuật, năng suất, chất lượng và hiệu quả sản xuất, từ những nền kinh tế nhỏ và thủ công sang những nền kinh tế tri thức và trí tuệ.
Trong quá trình công nghiệp hóa và hiện đại hóa đất nước, việc xác định đúng vai trò, vị trí, mục tiêu và các giải pháp chiến lược để thực hiện công nghiệp hóa và hiện đại hóa nông nghiệp, nông thôn không chỉ quan trọng cho sự thay đổi chất lượng của đời sống kinh tế – xã hội ở nông thôn, mà còn ảnh hưởng đến sự phát triển tổng thể của đất nước.
Trong 30 năm đổi mới, Đảng chúng ta luôn coi “Công nghiệp hóa, hiện đại hóa nông nghiệp và nông thôn” là một nhiệm vụ hàng đầu của quá trình công nghiệp hóa, hiện đại hóa đất nước, như đã được khẳng định trong Nghị quyết Hội nghị Trung ương 7, khóa X của Đảng về nông nghiệp, nông dân và nông thôn. Đại hội Đảng toàn quốc lần thứ XI tiếp tục xác nhận: Phát triển toàn diện ngành nông – lâm – ngư nghiệp theo hướng công nghiệp hóa, hiện đại hóa, đồng thời tập trung giải quyết tốt vấn đề nông dân và nông thôn. Đồng thời, ưu tiên phát triển công nghiệp phục vụ nông nghiệp và nông thôn.
Những nội dung cơ bản của công nghiệp hóa, hiện đại hóa nông nghiệp, nông thôn ở nước ta
Có thể thấy, công nghiệp hóa và hiện đại hóa nông nghiệp đã trở thành phần không thể thiếu trong quá trình phát triển nông thôn. Công nghiệp hóa và hiện đại hóa nông nghiệp là việc chuyển đổi cơ cấu kinh tế nông nghiệp theo hướng sản xuất hàng hóa lớn, kết hợp với công nghiệp chế biến và thị trường. Đồng thời, áp dụng các thành tựu của khoa học – công nghệ, đặc biệt là công nghệ sinh học, áp dụng thiết bị, kỹ thuật và công nghệ hiện đại vào các khâu sản xuất nông nghiệp nhằm tăng cường năng suất, chất lượng, hiệu quả và cạnh tranh của sản phẩm trên thị trường.
Ở vế thứ hai, đó là quá trình công nghiệp hóa và hiện đại hóa nông thôn. Quá trình này nhằm thay đổi cấu trúc kinh tế nông thôn bằng cách tăng tỷ trọng giá trị sản phẩm và lao động trong các ngành công nghiệp và dịch vụ, đồng thời giảm tỷ trọng sản phẩm và lao động trong nông nghiệp. Ngoài ra, còn nhằm xây dựng hạ tầng kinh tế – xã hội, lập kế hoạch phát triển nông thôn, bảo vệ môi trường sinh thái, cải cách sản xuất và xây dựng quan hệ sản xuất phù hợp. Mục tiêu là xây dựng nông thôn dân chủ, công bằng, văn minh và không ngừng nâng cao đời sống vật chất và văn hóa của người dân nông thôn.
Trong quá trình công nghiệp hóa và hiện đại hóa nông nghiệp, việc phát triển lực lượng sản xuất ở nông thôn phải được thực hiện đồng bộ với cả yếu tố vật chất và yếu tố con người. Tuy nhiên, do hạn chế về nguồn lực và khởi điểm thấp, chúng ta cần lựa chọn nội dung trọng tâm mang tính đột phá, nội dung hỗ trợ và nội dung điều kiện.
Với mục tiêu chung và dài hạn của quá trình công nghiệp hóa và hiện đại hóa nông nghiệp, nông thôn, chúng ta đang xây dựng một nền nông nghiệp mạnh mẽ, hiệu quả và bền vững, có khả năng cạnh tranh cao, đáp ứng được nhu cầu trong và ngoài nước. Đồng thời, chúng ta cũng đang tạo dựng một nông thôn giàu đẹp, dân chủ, công bằng, văn minh, với cơ cấu kinh tế hợp lý, quan hệ sản xuất phù hợp, và cơ sở hạ tầng kinh tế – xã hội ngày càng phát triển và hiện đại. Để đạt được những mục tiêu này, Đảng ta đã đưa ra những chủ trương và giải pháp quan trọng sau đây:
Xây dựng mối quan hệ sản xuất phù hợp.
Đẩy mạnh phát triển cơ sở hạ tầng và quy hoạch đô thị hóa vùng nông thôn.
Xây dựng cuộc sống văn hóa – xã hội và phát triển tài nguyên nhân lực;.
Các phương án về quy hoạch, khoa học – công nghệ, đất đai, tài chính, tín dụng, lao động và việc làm, thương mại và hội nhập kinh tế sẽ được đề xuất.
Theo quan điểm chung, quá trình công nghiệp hóa và hiện đại hóa nông nghiệp, nông thôn trong những năm gần đây bao gồm những nội dung cơ bản sau:
Tạo ra mối quan hệ sản xuất phù hợp với trình độ và đặc điểm phát triển của lực lượng sản xuất ở nông thôn; đưa ra cách thức tận dụng sự tham gia tích cực, toàn diện và hiệu quả của tất cả các thành phần trong xã hội để phát triển kinh tế – xã hội ở nông thôn;.
Xây dựng một nền kinh tế thị trường văn minh để thay thế cho nền kinh tế sản xuất hàng hóa nhỏ, có tính chất tự cung tự cấp của người tiểu nông.
Tạo ra một nông thôn mới với cơ sở hạ tầng hiện đại để đáp ứng các nhu cầu về sản xuất và cuộc sống của dân cư, đồng thời duy trì truyền thống văn hóa và lối sống nông thôn phù hợp với sự phát triển công nghiệp và trí tuệ, cùng với môi trường sinh thái trong lành.
Tạo ra một dạng con người mới tại nông thôn, đảm bảo các tiêu chí sau: có kiến thức để điều hành hoạt động của mình; có tinh thần đồng đội cao; linh hoạt và sẵn lòng tiếp nhận sự mới mẻ; tư duy và lối sống hiện đại nhưng vẫn giữ được bản sắc của người dân nông thôn….
>> Xem thêm: Chuyển đổi số trong nông nghiệp – Cơ hội và thách thức
Một số vấn đề đặt ra để đẩy mạnh quá trình CNH – HĐH nông nghiệp, nông thôn trong giai đoạn hiện nay
Năm 2015, nhờ nỗ lực chung, tốc độ tăng trưởng nông nghiệp của Việt Nam đã được cải thiện so với các năm trước đó. Việt Nam đã xuất khẩu được khoảng 30 tỷ USD nông sản. Để đáp ứng nhu cầu thị trường, Việt Nam đã tập trung tổ chức lại quy trình sản xuất, đa dạng hóa cây trồng và vật nuôi, và xây dựng các khu vực sản xuất hàng hóa quy mô lớn. Sản lượng lương thực đã ổn định, đạt khoảng 44,8 triệu tấn lúa năm 2015. Công tác khai thác, nuôi trồng và chế biến thủy sản cũng đã được phát triển mạnh mẽ, với chất lượng và hiệu quả cao hơn. Một số mặt hàng nông sản xuất khẩu của Việt Nam đã đạt thứ hạng cao trên thế giới, bao gồm gạo, cà phê, cao su, hồ tiêu, hạt điều, cá tra, tôm và các sản phẩm gỗ chế biến.
Đã kiểm tra và điều chỉnh các chính sách, tiêu chí nông thôn mới để phù hợp với từng vùng. Đến cuối năm 2015, có khoảng 1.500 xã đạt tiêu chuẩn nông thôn mới, chiếm 16,8% tổng số xã. Đồng thời, cùng với phong trào xây dựng nông thôn mới, quá trình công nghiệp hóa và hiện đại hóa nông nghiệp, nông thôn đã đạt được những tiến bộ quan trọng, tạo nền tảng cho Việt Nam trở thành một quốc gia công nghiệp hiện đại.
Tuy vậy, trong thời điểm hiện tại, công nghiệp hóa, hiện đại hóa nông nghiệp và nông thôn vẫn đối mặt với nhiều thách thức.
Nông nghiệp bắt đầu với quy mô nhỏ, mỗi hộ gia đình chỉ có khoảng 0,5 ha đất. Điều này tạo ra những khó khăn trong việc cơ giới hóa và sản xuất quy mô lớn.
Kết cấu hạ tầng nông thôn vẫn chưa đạt đến mức tiên tiến. Mặc dù đã có 5 năm triển khai phong trào xây dựng nông thôn mới, một số con đường trong các thôn bản đã được cải thiện đáng kể, nhưng vẫn còn thiếu hệ thống đường vận tải và các trục chính đáng tin cậy.
Mức độ đầu tư cho nông nghiệp hiện tại đang rất thấp. Mặc dù có một số doanh nghiệp lớn đã chuyển hướng đầu tư vào nông nghiệp gần đây, nhưng tổng thể vẫn còn hạn chế và chưa đáp ứng đủ yêu cầu. Sự đầu tư từ nước ngoài vào lĩnh vực này cũng không đáng kể. Tổng quan, đầu tư của toàn xã hội vào nông nghiệp vẫn rất thấp so với sự đóng góp quan trọng của ngành này đối với xã hội.
Nông nghiệp ở Việt Nam đóng vai trò quan trọng như một nền tảng cho đất nước, đem lại lợi thế rõ ràng nhất. Vì vậy, việc đẩy mạnh công nghiệp hóa và hiện đại hóa nông nghiệp cũng như nông thôn là cực kỳ cần thiết. Đây là con đường tất yếu để đất nước thoát khỏi tình trạng nghèo đói và lạc hậu, cải thiện đời sống của người dân. Tuy nhiên, không phải mọi quốc gia đều đạt được thành công trong việc thực hiện nhiệm vụ này. Khoảng cách về trình độ phát triển giữa các quốc gia ngày càng gia tăng. Để thu hẹp khoảng cách này, cần rút ngắn thời gian thực hiện các nội dung của quá trình công nghiệp hóa.
Ngày nay, khát vọng rút ngắn quá trình công nghiệp hóa lại được khích lệ bằng một sự thật là thời gian thực hiện công nghiệp hóa của các nước đi sau thường ngắn hơn so với các nước đi trước. Nếu Hoa Kỳ và các nước Tây Âu mất khoảng 100 năm để hoàn thành công nghiệp hóa, thì Nhật Bản mất khoảng 50 năm, các nước công nghiệp mới chỉ cần 30 đến 35 năm. Do đó, nhiệm vụ đặt ra cho chúng ta là hoàn thành công nghiệp hóa trong thời gian ngắn hơn, khoảng 20 – 25 năm.
Trong giai đoạn sắp tới, để đạt được mục tiêu đã đề ra, việc thực hiện công nghiệp hóa và hiện đại hóa nông nghiệp, nông thôn cần tập trung vào 4 nội dung chính.
Đầu tiên, cần liên kết với việc tăng cường hiệu suất sản xuất trong các lĩnh vực kinh tế nông thôn và hiệu suất lao động nông thôn.
Thứ hai là ngày liên quan đến quá trình chuyển đổi cơ cấu kinh tế nông thôn theo hướng tăng cường chất lượng tăng trưởng và bền vững.
Thứ ba, hiệu suất và sức cạnh tranh của các ngành kinh tế ở nông thôn, đặc biệt là nông nghiệp, cần được gia tăng.
Thứ tư, cần liên kết với sự phát triển của công nghiệp và dịch vụ. Chiến lược phát triển trong lĩnh vực này phải xem xét đến những điểm mạnh của ngành nông nghiệp, nhằm thúc đẩy sự phát triển của các ngành công nghiệp chế biến sản phẩm nông nghiệp và tạo ra các khu công nghiệp nhằm thúc đẩy nền kinh tế ở vùng nông thôn.
Góc nhìn của Nextfarm
Hiện nay, Việt Nam đang tiến bước vào giai đoạn đầu của quá trình công nghiệp hóa và hiện đại hóa nền nông nghiệp. Dần dần, các mô hình nông nghiệp công nghệ cao đang được hình thành, tuy nhiên, chưa có nhiều mô hình như vậy. Nhận thức của người tiêu dùng đã tiến bộ và yêu cầu chất lượng sản phẩm phải được nâng cao. Do đó, các nhà sản xuất nông nghiệp phải thay đổi quy trình sản xuất để đáp ứng các tiêu chuẩn, đồng thời giới hạn việc sử dụng các chất bảo vệ thực vật có hại cho sức khỏe con người.
Tuy nhiên, quá trình công nghiệp hóa nông nghiệp vẫn đang diễn ra chậm chạp do sự tồn tại của các mô hình sản xuất nhỏ lẻ, đặc biệt là ở miền Bắc. Các cánh đồng trên khắp miền Bắc có diện tích rộng lớn nhưng lại bị xé lẻ, không tập trung và thuộc sở hữu của nhiều cá nhân, điều này gây khó khăn trong việc áp dụng khoa học kỹ thuật và công nghệ thông tin vào quá trình sản xuất.
Dù vậy, vẫn có những khía cạnh tích cực cho mục tiêu công nghiệp hóa và hiện đại hóa nông nghiệp. Một trong những điểm sáng đó là sự gia tăng không ngừng của các khu công nghiệp. Nguồn nhân lực đang từ từ chuyển dịch từ lĩnh vực nông nghiệp sang công nghiệp do việc làm trong nông nghiệp không đảm bảo thu nhập đủ sống. Điều này tạo ra cơ hội để tập trung sử dụng ruộng đất cho mục đích sản xuất và đầu tư vào các cơ sở cơ giới hóa và tự động hóa quy trình sản xuất.
4. CÁC TRƯỜNG HỢP NGHIÊN CỨU ÁP DỤNG THÀNH CÔNG HỆ THỐNG NÔNG NGHIỆP THÔNG MINH TẠI VIỆT NAM:
Nextfarm đã thành công trong việc hợp tác với Viettel.
Danh sách cây gồm: Dưa Kim Hoàng Hậu, Thọ Xuân, Lam Sơn Thanh Hóa.
Anh Tùng, một người nổi tiếng ở khu vực miền Bắc về trồng dưa kim hoàng hậu, đã đầu tư 1.5 ha nhà màng tại Lam Sơn, Thanh Hóa. Anh đã áp dụng giải pháp nông nghiệp thông minh bằng cách sử dụng hệ thống châm phân dinh dưỡng tự động dựa vào việc thu thập dữ liệu từ cảm biến môi trường và dinh dưỡng. Nhờ đó, anh có thể điều tiết việc tưới cây trồng một cách hiệu quả.
Loại cây: Dâu Tây, Cao Bằng:.
Chị Đoàn Thu Trà đã trở thành người nổi tiếng ở Cao Bằng vì việc trồng Dâu Tây. Chị đã áp dụng công nghệ mới và các giải pháp nông nghiệp để trồng Dâu Tây trong trang trại của mình có diện tích 5 ha.
Loại cây: Dưa lưới – Kim Long Farm ở Vũng Tàu.
Anh Đàm Xuân Hải, một người có nguồn gốc tài chính, đã từ năm 2014 đến nay bắt đầu tham gia vào ngành nông nghiệp và trở thành một trong những người nổi tiếng trong lĩnh vực trồng dưa lưới. Anh đã thành công trong việc trồng dưa lưới trên 5 trang trại trải dài khắp cả nước, với diện tích từ 1,5 ha đến 2 ha cho mỗi khu vực. Điều đặc biệt là toàn bộ quá trình trồng trọt được điều khiển bằng hệ thống IoT Nông nghiệp. Đặc biệt, trong việc trồng dưa lưới, việc điều chỉnh dinh dưỡng đúng cách và kiểm soát môi trường để phòng ngừa sâu bệnh là rất quan trọng và phải được thực hiện liên tục.
Loại cây: Dưa leo Baby – Cực Bắc của đất nước.
Một trong những ví dụ khác về sự áp dụng công nghệ thành công trong nông nghiệp tại Cực Bắc Tổ Quốc là Hà Giang. Anh Vình, người trước đây là tài xế đường dài, đã quyết định đầu tư vào nông nghiệp do đam mê. Mặc dù gặp nhiều khó khăn, nhưng anh vẫn kiên trì theo đuổi mục tiêu của mình là áp dụng nông nghiệp thông minh vào trang trại. Hiện tại, anh đã có những bước đầu thành công.
Còn nhiều case study trải dài khắp Tổ quốc, hàng ngày, hàng tháng và hàng năm vẫn diễn ra sự chuyển đổi số trong lĩnh vực Nông nghiệp.
Hiện tại, Nextfarm đang dẫn đầu trong việc ứng dụng khoa học kỹ thuật trong nông nghiệp. Với kinh nghiệm lâu năm và việc triển khai nhiều mô hình nông nghiệp thông minh trên toàn quốc, Nextfarm luôn lắng nghe khách hàng, tìm hiểu và nghiên cứu để tạo ra các sản phẩm phục vụ tốt cho người nông dân. Nếu bạn muốn được tư vấn về mô hình nông nghiệp công nghệ cao, vui lòng liên hệ HOTLINE: 090.224.3822.
Bạn có thể tìm hiểu thêm về NextX CRM, một công cụ chăm sóc khách hàng, cũng như NextX POS – một phần mềm bán hàng, trên nền tảng NextX. Những công cụ này sẽ giúp cho doanh nghiệp lựa chọn phần mềm phù hợp và tận dụng tối đa hiệu quả kinh doanh.
Theo: tapchinongsan.Org.Vn và tạp chí kinh tế.
